Radio Oude Stijl

Vanaf de allereerste keer dat we ‘geluid’ konden vastleggen en draadloos konden overbrengen van de ene naar de andere plek zijn we op zoek geweest naar verbeteringen. Waren er eerst alleen piepjes, morse dus, al snel werd er gesproken woord en muziek uitgezonden. Maar die muziek moest ruimtelijker dus kwam er stereo. Toen kwam er Frequentie Modulatie (FM) bij de al aanwezige Amplitude Modulatie (AM) en klonk alles opeens veel beter. Ook de registratietechnieken stonden niet stil en van wasrol en bakkelieten 78 toerenschijf gingen we naar Hifi, hoogwaardige bandrecorders, en het nog ó zó geliefde 45- en 33 toeren vinyl. De eerste PCM recorders kwamen in beeld voor digitale registratie, dus zonder extra bandruis bij het multitracken. Dolby B en C maakten Hifi draagbaar (De DBX cassettedecks deden er voor thuis nóg een schepje bovenop, wat nou bandruis?) en echte High End installaties kwamen naar de huiskamers. Maar de geluidsevolutie topte wat mij betreft bij de CD, verder zijn we niet echt gekomen. Toen de commercie de drager ‘CD’ flink had uitgemolken werd het tijd voor iets nieuws, en dat nieuws werden DCC en MiniDisc. Alleen MiniDisc is daar nog van over terwijl DCC technisch superieur was. De reden? Het gebruiksgemak van het schijfje was belangrijker dan de kwaliteit van de audio. Niet meer hoeven spoelen maar meteen, klik, aan het begin van een track (ideaal voor jingles!). Toch heeft ook MiniDisc het uiteindelijk niet gered want de recordable CD (exacte, verliesvrije kopie!) stond inmiddels voor de deur. En toch heeft ook de CD recorder/recordable CD het niet gered in de strijd om de muziekdrager.

Want op 14 juli 1995 was het zover, de .mp3 extensie werd geboren. En dat is de schuld van Karlheinz Brandenburg, van huis uit electrotechnicus bij het Fraunhofer Instituut, die op zijn beurt van ene professor Dieter Seitzer de opdracht had gekregen te gaan werken aan een systeem dat muziek digitaal over een telefoonlijn kon sturen. Met dat idee liep Dieter namelijk al rond sinds het begin van de jaren 80. En bedankt Dieter… Ik heb me vaak afgevraagd hoe het toch mogelijk is dat er niet alleen naar audiotechnisch echt heel slechte muziek geluisterd wordt, maar dat het zelfs uitgezonden wordt en ik denk dat ik er uit ben. Wie een goed gehoor en een goede installatie heeft en zelf wel eens een MP3 van een originele CD heeft geript, kan het (kwaliteits)verschil beluisteren. Echt waar. Is dat dan belangrijk? Absoluut, want als je ZELF de CD ript heb je in ieder geval een kwaliteitsreferentie: de originele CD. Voor de huidige generatie (zei de oude zak) gaat het daar scheef: Als je je muziek alleen van het internet download en niet of nauwelijks naar een CD luistert, mis je die CD-kwaliteit als referentie en is een goede rip op 192 kbps al ‘kwaliteit’. De industrie past zich razendsnel aan en ziet commerciële kansen. Laat maar komen die MP3 spelers!

En vervolgens doet de destructieve compressie ook zijn intrede in de Broadcastwereld. In de televisiewereld wordt de DigiBeta-norm langzaam ingeruild voor MPEG want dat is stukken goedkoper. Het gaat niet langer óók om kwaliteit maar alleen nog om de inhoudelijke boodschap en de kosten. Enig idee hoeveel TV programma’s er tegenwoordig op veredelde consumentenapparatuur gemaakt worden? Maar als het bronmateriaal tóch kwalitatief minder wordt kan de uitzendnorm ook wel omlaag…toch? Dus kijken we nu met z’n allen naar Digitenne. Geblokte VHS kwaliteit, maar dan zonder ruis. Je krijgt nou eenmaal wat je verdient ;-)

Maar dát proces doet langzaam ook zijn intrede in de voor mij heilige wereld van Radio. Radio op FM kan zó lekker klinken en zelfs een strak gemoduleerd AM station heeft absoluut zijn charme. De grootste hits uit de sixties klinken zelfs gewoon beter op AM maar dat is een heel ander verhaal. Een volledig digitaal geprocessed FM signaal verliest al een deel van de warmte maar gecomprimeerde digitale signalen distribueren (naar de zender, de kabelaar en eventueel de uplink) is nou eenmaal goedkoper dan hoogwaardige analoge. En iedere omslag van digitaal naar analoog en vice versa geeft ongewenste bijverschijnselen dus dan maar helemaal digitaal. En als we dan tóch helemaal digitaal gaan kunnen we de boel in de processing flink platslaan want zo’n digitaal doosje kan ‘vooruit kijken’ dus behoort dynamiek helemaal tot het verleden (wat dat betreft is er weinig over van ‘het gedachtengoed’ van Bob Orban die in 1974 nog hoopte dat de introductie van de 8000 het ‘ongeprocessede’ signaal weer terug zou brengen op de FM band). En als we toch al destructief gecomprimeerd distribueren hebben we die dure analoge FM zenders toch eigenlijk niet meer nodig? Ik word een beetje bang…