Radio Oude Stijl

Zoals hier te lezen is ben ik lekker aan het spelen met de Stereomaxx van Modulation Sciences. Een mooi apparaat, ik ben er erg enthousiast over. Daarom ben ik eens op zoek gegaan naar wat meer info over dit apparaat dat maar liefst 20 jaar te koop is geweest. Dan moet je als fabrikant toch íets goed gedaan hebben nietwaar? En wat blijkt nu, de twee belangrijkste stereoverbreders ter wereld (beetje aandikken) komen uit dezelfde familie. De Stereomaxx was, toen hij in 1985 op de markt kwam, een enorme verbetering ten opzichte van de toen leverbare stereo verbreders die niet bepaald mono compatible waren. Drie jaar lang had de ‘Maxx’ het rijk voor zich alleen, want de Orban 222A kwam pas in 1988 op de markt.

Het verhaal van de Stereomaxx én de 222 begint eigenlijk al in 1975 toen de oprichter van Modulation Sciences, ene Eric Small, met Bob Orban (die ja) samenwerkte aan het ontwerp van de Optimod 8000. Die samenwerking duurde tot 1981 toen Greg Ogonowski bij Orban in beeld kwam. Eric Small heeft ook nog gewerkt aan de oh zo belangrijke #0 kaart van de Optimod 8100. Simpel gesteld doet die hetzelfde als een composite clipper en is dus zeer belangrijk voor de gewenste luidheid. De opzet van de 222A en de Stereomaxx is dan ook ‘opvallend’ gelijk. Het grote verschil wordt eigenlijk gevormd door de in de Stereomaxx toegepaste, digitale(!) vertraging van het L-R signaal. Dat digitale techniek toen nog in de kinderschoenen stond is tijdens bepaalde partijen te horen in de vorm van een soort digitale, lage resolutie nagalm. Dat het toch een gouden greep was van Eric Small word bewezen door het feit dat juist dí­e techniek anno nu nog steeds toegepast wordt in alle belangrijke software plug-ins en audioprocessoren. Ja, zelfs in de Optimods 8400 en 8500…

Wanneer je op zoek gaat naar een stereoverbreder zul je er overigens al snel achterkomen dat er verdraaide weinig keuze is en je al snel op een tweedehandsje aangewezen bent. Is niet zo vreemd, de meeste processoren zijn tegenwoordig digitaal en hebben de ‘Maxx’ geintegreerd. Natuurlijk zijn er nog de Behringer doosjes, maar die zijn zeker niet bevorderlijk voor de ‘fase-reinheid’ van je keten. En dat is duidelijk meetbaar dames en heren Behringer fans ;-).

Een stereoverbreder hoort eigenlijk zo vroeg mogelijk in de keten geplaatst worden, bij voorkeur direkt na je mengtafel. Op die manier komt het signaal zo puur mogelijk de verbreder binnen en is er nog geen ‘verontreiniging’ in de verhouding tussen Links en Rechts, iets dat een leveler (en zeker 2x een mono exemplaar) kan veroorzaken. Maar voor een optimale werking moet het aangeboden signaal qua niveau eigenlijk zo consistent mogenlijk zijn. Dus daar is al je eerste keuze: voor of na de leveler? Orban kiest er in de digitale Optimods voor om de verbreder helemaal vooraan in de keten te plaatsen, dus vóór de leveler. Ik ga daar nog wat mee experimenteren, want wie weet zit Bob Orban er wel naast ;-) Maar hoe dan ook, een verbreder zit dus vooraan in de keten en als je dan al faseproblemen introduceert (Daarom dus géén Behringer verbreder gebruiken!) krijg je daar vererop in je keten spijt van (bijv. waar is mijn laag gebleven?)

En bij stereoverbreding geldt zeker: niet te veel, méér is minder!