Radio Oude Stijl

17 januari 2008

Oh ja, CRL!

Gearchiveerd onder: Techniek — Richard @ 13:51

CRL Signature Set
Orban, Omnia, Inovonics… Dat zijn de merken die hier op Radio Oude Stijl regelmatig voorbijkomen. Maar als Orbandokter merkte ik op dat er toch wel een merk ontbrak: CRL. Met het schaamrood op de kaken kon Richard niets anders dan bekennen dat dat inderdaad zo is. En aangezien er net een setje bij me staat heb ik alvast het nodige werk verricht dusseh…

laser 558's MV CommunicatorCRL staat voor Circuit Research Labratories, en op de historie van CRL kom ik nog terug. Maar wat zeker is, is dat ook CRL een grote bijdrage heeft geleverd aan de “loudness war” die aan het begin van de jaren 80 in Amerika woedde. Bovendien heeft CRL, al dan niet bewust, er voor gezorgd dat er een andere heel bekende processor op de markt zou komen. Ook daarover later meer. Ja, ook in Nederland zijn een aantal CRL producten ” ON AIR ” geweest. Zo hebben bijvorbeeld de publieke middengolf zenders jarenlang met CRL gedraaid, en had zeezender ” LASER 558 Hot Hits” een complete CRL AM chain aan boord van de “MV Communicator” (zie foto links).

CRL AM ChainDie CRL AM chain bestaat uit een aantal procesoren van 1U (of HE) hoog, en ieder onderdeel nam een eigen functie voor zijn rekening. Zo kon je dus je eigen chain samenstellen. En hoe zagen ze eruit? Nou, kijk maar op het plaatje, een look alsof ze zo uit het decor van de ” Thunderbirds” waren geplukt! Een beetje “Futuristic 70’s”. Overigens werden delen zoals de ‘Spectral Energy Compressor’ (2e van boven) ook gewoon in FM chains ingezet. Een echt modulair CRL DP-100systeem dus! Naast veel analoge processing, heeft CRL in 1995 ook nog een volledig digitale processor op de markt gebracht, de CRL DP 100 (zie slechte kleine plaatje links).

En in het midden van die CRL product time line, dus uit het begin van de jaren 90, zit de CRL Signature set waarvan je aan het begin van dit artikel ook al een CRL Signature setfoto zag. De set bestaat uit 2 componenten, de Audio Signature en de Modulation Signature. De audio signature bevat een Wide band AGC en een 4 bands compressor. Van zowel de Wideband AGC als de 4 bands compressor is de density regelbaar. Van de 4 bands compressor zijn de crossover frequenties te regelen tussen band L en M1, en tussen band M2 en Hi. Handig is dat de Audio Signature een 4- tal presets heeft waaruit je kunt kiezen. Dan de Modulation Signature: dat is de eindlimiter met Stereocoder. Maar hij bevat ook een aantal functies, die je niet verwacht op het einde van de keten. Namelijk een Low Frequentie enhancer en Stereo enhancer(!). Als eindbewaker kun je kiezen tussen de clipper of de limiter.

En hoe klinkt het nou? De soundfile komt eraan, maar ik kan al wel verklappen dat CRL een totaal eigen geluid heeft. Het
is totaal niet te vergelijken met de eerdere merken die al op Radio Oude Stijl besproken zijn. Later meer hierover ;-)

Groetjes Dennis

21 Reacties op “Oh ja, CRL!”

  1. Erwin zei op:

    Die Audio Signature werden destijds nog ingezet bij 538 in de Lelystad 103 FM periode weet ik met nog te herrinneren, bij de zender stond dat ding. Dat was in de tijd dat 538 zwaar ruk en vervormd klonk en voordat Aphex daar zijn intreden deed. Sky Radio heeft er ook nog mee gewerkt als processor bij de zender volgens mij.

  2. Oscar zei op:

    De Modulation Signature’s stereo enhancer (op het eind ja!)… Wat een geval apart. Is erg moeilijk in de hand te houden en klinkt al gauw als een ongewenste galmbak. Slechts een mespuntje is voldoende. De naastgeplaatste indicatieled is hierbij zeer nuttig.

    Over led’s: op de print knipperen ook 2 vrolijke jongens. Ik heb eigenlijk nooit goed uitgevogeld wat hun taak is.

    Wel goed om deze oude(stijl)dozen ook weer eens te zien!

    Os.

  3. Peter Bol zei op:

    Toch weer aardig om te lezen dat laser iets dergelijks gebruikte, heb er veel naar geluisterd maar hield me er toen nog niet zo mee bezig.

  4. Erwin zei op:

    Laser klonk lang niet zo luid als Radio Caroline en Monique 963 met hun optimods destijds.

  5. Alex zei op:

    En weet je wat het leuke is? Die optimod bij Caroline / Monique was weer ingeregeld door…Jawel Eric Holzhauer (als ik het goed schrijf).

    Overigens heb ik nog wel ergens foto’s waarop de processing staat van de 675 Khz een paar jaar geleden..

  6. Dennis van Benthem zei op:

    weet je dat wel zeker Alex??
    Bij mijn weten, was Peter chicago de man

  7. Evert zei op:

    Die kastjes hebben echt wel iets weg van de audioprisms. Dat kan nooit toeval zijn!

    grt

    Evert

  8. Alex zei op:

    Dag Dennis,

    ja, kijk ook maar eens op zijn site…Bovendien kan ik nog wel wat meer vertellen tijdens de ontmoeting binnenkort. Heriner er mij even aan dan leg ik je precies uit hoe en wat…

    Overigens heeft Chicago wel de zaak ingregeld op de Mi amigo. Overigens bestond op de Mi amigo er niet veel maar dan een vrij eenvoudige limiter dcht ik. Sound procesing bij zeenders kwam pas met Caroline in 1983 met een optimod 9000 (met kapotte meter) en later een 9100. Toen Monique begon heeft Eric de zaak ingesteld. Volgens sommige klonk het bijna als FM…En dus ook veel te breed waarschijnlijk…

    Binnenkort dus meer..Voor Dennis dan..

  9. Erwin zei op:

    Waarom niet voor dit weblog :-)? Nu maak je me nieuwsgierig.
    Naar mijn weten was Peter Chicago daar aan boord die de boel inregelde. Maar goed, kan het mis hebben. Dat verhaal van Peter Chicago en het inregelen van optimods kan ook zijn eigen leven zijn gaan lijden.

  10. Richard zei op:

    Voel ik nou een gastposting aankomen Alex ;-)
    Zet je me wel aan het werk, je Inokaarten verhaal ligt er ook nog…

  11. Alex zei op:

    Hallo Allen,

    nou gast posting, waar over dan? ik vind niet dat ik nou zulke geweldige info heb. Gewoon goed je verstand gebruiken en het geluk hebben dat je soms interesante mensen tegen komt.

    Waarom ik het hier niet neer zet? Heel simpel, de manier waarop ik deze info heb gekregen is erg intern. Ik weet niet of deze mensen daar nu zo blij mee zouden zijn als dat hier stond. Overigens is het niks bijzonders, gewoon respect voor de mede mens en privicie (rotwoord).

    Nog even ter info. Chicago was inderdaad wel iemand die de zender inregelde. Daarnaast waren er ook nog diverse anderen, hij was dus niet de enige. Hij was wel iemand die op het schip veel onderhoud deed en een soort van leiding had. Ik geloof (weet het niet 100% zeker) dat hij tegenwoordig in Engeland zenders maakt en inregeld. Ook zijn houding aan boord was “opmerkelijk” te noemen soms. Wat Jose van Groningen bij Veronica was en Ronald brandeberger (was een duitser of zwitser kan dus anders geschreven worden) op de mebo was, was Chicago op de Ross en Mi Amigo.

    Genoeg info? Graag weer terug naar de CRL. Dat is trouwens toch een onderdeel van Orban? Of is het andersom?

  12. Erwin zei op:

    CRL is onderdeel van Orban volgens mij.

  13. Richard zei op:

    Orban is in 1989 gekocht door AKG, en in 2000 gekocht door CRL. Orban is dus ‘onderdeel’ van CRL…

  14. Erwin zei op:

    Volgens mij was het net andersom hoor, tenminste ik ging er altijd vanuit dat Orban CRL had overgenomen omdat Orban toch vele malen groter en bekender is/was dan CRL.

  15. sjoerd zei op:

    Een kort ondezoek:

    http://www.orban.com/about/timeline/

    In 2000…..

  16. Erwin zei op:

    Ok, dus toch. Ook weer duidelijk :-).

  17. Hans Brouwers zei op:

    De bewering van Alex is op zijn minst opmerkelijk te noemen. De Optimod was een “ontdekking” van Peter Chicago toen hij in Amerika was om zenders te kopen voor de Ross Revenge. Hij was dan ook degene die ermee experimenteerde toen Caroline weer van start ging in ‘83. Peter was ook tot 1990 dè man aan boord van de Ross. Veel meer dan alleen verantwoordelijk voor zenders en antennesystemen. Dat er ook anderen waren lijkt me duidelijk (Mike Barrington, Mike Watts bijvoorbeeld). Maar het waren altijd de Britten die over de zenders gingen. De Nederlanders huurden slechts zendtijd. En iemand als Erik Holzhauer mocht niet meer dan kijken naar de Optimod. Dat hij van Chicago het een en ander heeft opgestoken lijkt me overigens evident. Toen Monique begon was Rick van Houten (Erik H.) daar niet bij, laat staan aan boord. Later heeft hij programma’s (op tape) gemaakt voor Radio 819 (’88/’89). Ik betwijfel zelfs of hij ooit aan boord is geweest, maar dat zou ik moeten nazoeken. Maar zelfs toen Holland fm van start ging vanaf de Communicator in Nederland, werd Peter Chicago “ingevlogen” om de Optimod in te regelen. Dit terwijl Erik veel kontakten had bij die club.

  18. Alex zei op:

    Even wat rechtzetten.

    Ik heb nooit beweerd dat Eric iets met de zender deed, dat was inderdaad voor de Engelsen. Chicago deed ondermeer ook onderhoud van onder meer de generatoren en andere klussen aanboord. Zover ik weet is de Orban ingeregeld ergens rond 1985 a 1986, dat is dus na het begin Monique. Hoe lang deze instellingen zijn gebruikt is mij niet bekend, Volgens mij klonk het namelijk enige tijd daarna (zeg maar radio 819) weer anders. Dat trouwens Chicago er aan draaide kan ik me goed voorstellen, het is en was immers een vrij opmerkelijk persoon die inderdaad bijna alles als zijn eigendom beschouwde. Overigens was Chicago maar weinig verantwoordelijk voor de antenne, hij had namelijk hoogtevrees. En de man aanboord van een schip is nog altijd de Kapitein, en dat is Chicago ook nooit geweest. Mijn informatie komt uit een bron die nauw in contact is geweest met de monique organisatie. Ik zelf was er echter niet bij en vertel het dus gewoon zoals het mij ook is vertelt. De enige die uitsluitsel zou kunnen geven is Eric zelf. Eventueel Fred, Leen of Walter met bevestiging of ontkenning. Op merkelijk is wel dat Eric ook naar Monique refereerd op zijn site, maar misschien bedoelt hij dan weer iets anders (als discjockey bijv).

    Van Holland FM is mij niets bekend, en kan daar dus niets over zeggen.

  19. Hans Brouwers zei op:

    Alles wat met de zenders te maken had (dus ook processing en antennes) viel onder het “gezag” van de Britten. Chicago was inderdaad een opmerkelijk man. Zonder hem was het veel eerder einde oefening geweest met de mv Mi Amigo, en later de Ross. Je opmerking dat “hij bijna alles als zijn eigendom beschouwde” is ook wat vreemd. Onbetwist stond Peter zeer hoog in de Caroline-hiargie. Misschien dat er wat Nederlanders waren die dat niet zo konden hebben, maar ach dat is niet echt van belang. Dat hij hoogtevrees had, zegt natuurlijk niets over zijn capaciteiten om antennesystemen te bedenken en te ontwerpen. Er is altijd wel iemand die je een mast in kan jagen om iets te bevestigen. Aan zo’n klimgeit moet je echter niet het denkwerk overlaten. Bij afwezigheid van een kapitein met papieren, zoals maar al te vaak voorkwam, was Chicago wel degelijk de verantwoordelijke aan boord. Dan nog even terug naar de Optimod (daar waar het om gaat op deze site). Deze werd gebruikt op een gedeelde frequentie. Monique overdag, Caroline ’s-avonds en ’s-nachts. Het is uitgesloten dat Nederlanders daar aan pielden. En geloof me, ik ken de Britten. Programma maken o.k.! Zenders en processing, lekker afblijven. Neemt niet weg dat Eric later in Holland lekker zijn gang is gegaan met Optimods en dergelijke. Daar heeft hij zijn voorliefde voor “een beetje smerig geluid” genoeg op kunnen botvieren. En dat hij het aardig kan, zal ik niet ontkennen. Integendeel. Maar we moeten de dingen ook niet mooier maken dan ze zijn.

  20. Alex zei op:

    Hallo,

    ik heb navraag gedaan bij de Monique organisatie en dat was het antwoord:

    In principe waren inderdaad de Engelsen verantwoordelijk voor de zender en het geluid. Peter Chicago regelde inderdaad de Orban in. Maar…als hij van boord ging regelde de dienstdoende technicus het weer in naar zijn smaak. Kwam Peter weer terug dan regelde hij het weer in naar zijn smaak.

    Eric heeft wel degelijk aanboord gezeten als DJ. Niemand kan bevestigen maar ook niet ontekennen dat hij wel eens ooit aan de knoppen heeft gedraait! Helaas zal het dus waarschijnlijk wel een raadsel blijven, of Eric zou het misschien zelf kunnen vertellen…

    Dat was dus het verhaal wat ik kreeg..Niet echt waar we misschien op gehoopt hadden maar ja, we moeten het ermee doen..Het positieve is wel dat nu iedereen een beetje gelijk heeft (als het daar om te doen is)..

  21. Rick van Houten... zei op:

    Hallo allemaal, kom ik heel onverwacht hier een hele discussie tegen of ik nu wel of niet… welnu, sorry, maar: in die tijd was ik wel gebiologeerd door de VU-meters van mijn studio thuis, die luisterend naar Monique iets anders leken te doen dan je dacht te horen… en mijn interesse was wel geboren, maar in die tijd nog echt niet met processing bezig. Dat kwam pas later in Rotterdam, bij Europoort Radio/Stadsradio. Ik heb er wel aan boord gezeten, en over hoe dat klonk wil ik het liever niet meer hebben :-) (ken je ‘in de disco’ van Noodweer? Zoiets. Ook mijn nieuwslezen was GEWELDIG, ahem). Toen ik een keer niet werd afgelost en dat wel was beloofd, en ik afspraken aan land niet kon nakomen (bellen was nog geen optie) besloot ik beter dingen op band aan land te kunnen gaan maken, en dat werd oa. de Smoking Draai Top Drie ed. Maar om kort te gaan: Peter Chicago, met zijn hond Raffles, was inderdaad de man die alles qua techniek en processing deed. Volgens mij kwam daar echt niemand aan, en in de buurt van zulke zenders is dat misschien ook heel verstandig… Bij Holland FM deed ik later wel de FM kabel/satelliet gewoon met een 8200 (drama want er zat naar de uplink een stuk 10 kHz-lijn in Londen tussen, nog helemaal analoog natuurlijk), maar ook toen de steunzender op de Communicator aan de dijk Enkhuizen/Lelystad aanging heeft Peter dat ingeregeld. Vond het persoonlijk ietsje te plat. De ontvangst met zoveel vermogen was vergeleken met de veel lichtere 828 bij de Heinenoordtunnel onder Rotterdam ook mager. Maar dat is echt te lang geleden om het nu nog over te hebben! Leuk dat er nog mensen zijn die zich die tijd uberhaupt kunnen herinneren. Aan boord zijn was een jongensdroom in alle opzichten, ook al was mijn periode niet zo lang. Ik had het nooit willen missen.
    Groeten allemaal! Rick van Houten alias…

Reageer ook